Đang có một sự lệch pha lớn giữa các chỉ báo về sức khỏe của nền kinh tế, các thước đo việc làm và lạm phát đang giương cờ đỏ cảnh báo, trong khi thị trường tài chính lại tăng vọt, chỉ thấy màu xanh.
Thực tế, thị trường chứng khoán và các chỉ số kinh tế đang lập kỷ lục vì những lý do hoàn toàn khác nhau. Chỉ số chứng khoán phổ biến S&P 500 lại đạt mức cao kỷ lục mới trong tuần này, đúng ngày Cục Thống kê Lao động Mỹ cắt giảm một nửa ước tính tăng trưởng việc làm của năm ngoái (mức điều chỉnh giảm lớn nhất trong lịch sử của cơ quan thống kê này).
Tính từ đầu năm đến nay, S&P 500 đã tăng hơn 11%. Trong khi đó, dữ liệu kinh tế chủ chốt cho thấy tăng trưởng việc làm đang chậm lại và lạm phát vẫn “cứng đầu”, khiến nhiều doanh nghiệp và người tiêu dùng lo ngại các mức thuế quan mà Tổng thống Donald Trump áp đặt sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận.
Dưới đây là những lý do tiềm năng giải thích vì sao chứng khoán bỏ ngoài tai những tin tức về việc làm biến mất và giá tiêu dùng tăng cao:
Nội dung
Tin xấu có thể là tin tốt
Một mặt, tăng trưởng việc làm ảm đạm là tín hiệu xấu cho sức khỏe nền kinh tế, nhưng với nhà đầu tư, điều này lại có vài điểm tích cực.
Thứ nhất, thị trường lao động chững lại có khả năng sẽ thúc đẩy Cục Dự trữ Liên bang (Fed) cắt giảm lãi suất cơ bản, dù lạm phát vẫn cao hơn mục tiêu 2%/năm. Lãi suất thấp hơn đồng nghĩa với chi phí vay rẻ hơn, dòng tiền dồi dào hơn trong nền kinh tế, và thường là tín hiệu tốt cho giá cổ phiếu.
Thứ hai, một phần tăng trưởng việc làm kém có thể đến từ việc doanh nghiệp thay vì tuyển thêm lao động thì chuyển sang dùng trí tuệ nhân tạo (AI). Nếu đúng vậy, điều đó cho thấy các khoản đầu tư khổng lồ vào công nghệ AI đang bắt đầu sinh lời, tin xấu cho người tìm việc nhưng lại là tin vui cho cổ đông của các công ty sản xuất chip AI và doanh nghiệp công nghệ.
Đồng đô la Mỹ suy yếu
Một ví dụ khác của “tin xấu hóa thành tin tốt”: Giá trị đồng đô la Mỹ đã giảm khoảng 10% kể từ tháng 1 so với rổ tiền tệ của các nền kinh tế lớn khác.
Với một số nhà kinh tế, việc đồng USD giảm giá là dấu hiệu cho thấy giới giao dịch tiền tệ đang mất niềm tin vào sức khỏe tổng thể của nền kinh tế Mỹ và coi nó rủi ro hơn kể từ khi các mức thuế của ông Trump bắt đầu có hiệu lực.
Tuy nhiên, theo nhóm kinh tế của Goldman Sachs do Ronnie Walker dẫn dắt, đồng USD yếu lại giúp lợi nhuận của các công ty thuộc S&P 500.
Đồng đô la yếu giúp các doanh nghiệp xuất khẩu vì sản phẩm của họ rẻ hơn so với đối thủ cạnh tranh.
Walker viết: “Các công ty trong S&P 500 có mức độ doanh thu quốc tế cao và hưởng lợi từ việc đồng đô la mất giá.”
Các tập đoàn lớn đã thích ứng với thuế quan
Theo phân tích của Goldman, trong báo cáo lợi nhuận gần đây, các công ty gần như không còn nói đến “sự bất định” về tác động của thuế quan đối với hoạt động kinh doanh, mà thay vào đó đang tiến hành các chiến lược để ứng phó với thuế nhập khẩu mới.
Walker cho biết: “Trong số các công ty bàn về chiến lược giảm thiểu, khoảng ba phần tư cho biết họ đang đàm phán với nhà cung cấp hoặc điều chỉnh chuỗi cung ứng; hơn một nửa cho biết họ đang chuyển chi phí sang khách hàng; và gần một nửa đang tìm cách tiết kiệm chi phí ở chỗ khác.”
Kỷ lục chứng khoán là điều bình thường
Giá trị thị trường chứng khoán có xu hướng tăng theo thời gian, trừ khi xảy ra khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng. Điều này có nghĩa là thị trường thường xuyên ở hoặc gần mức cao kỷ lục.
Theo phân tích của MAI Capital Management, từ cuối cuộc Đại suy thoái (2013) đến cuối đợt suy thoái do Covid (2021), chỉ số S&P 500 đã đóng cửa ở mức cao kỷ lục trong 15% số phiên giao dịch.
Thị trường chứng khoán không phải là nền kinh tế
Như nhiều chuyên gia đã lưu ý, thị trường chứng khoán không đồng nhất với nền kinh tế. Các thước đo của “nền kinh tế” nhằm đánh giá mức sống và phúc lợi của toàn bộ dân cư, trong khi S&P 500 chỉ theo dõi giá trị của 500 trong số 33 triệu doanh nghiệp tại Mỹ. Hai yếu tố này có thể (và thường) di chuyển theo những hướng khác nhau.
Tiffany Wilding, chuyên gia kinh tế tại PIMCO, viết trong một báo cáo gần đây:
“Điều quan trọng là phải nhớ rằng nền kinh tế và thị trường chứng khoán không giống nhau. Sự khác biệt này đặc biệt đáng chú ý trong bối cảnh hiện nay, khi các chính sách hiện hành dường như đang làm gia tăng khoảng cách giữa hai bên.”
(Theo Investopedia)
