Chỉ số ROS (viết tắt Return On Sales), tức là Tỷ số lợi nhuận trên doanh thu (Tỷ suất sinh lời trên doanh thu, Suất sinh lời của doanh thu). Nó phản ánh nếu doanh nghiệp thu được 100 đồng doanh thu thì có được bao nhiêu đồng lợi nhuận. Chỉ số ROS tính theo tỷ lệ %. Nó phản ánh quan hệ giữa lợi nhuận ròng dành cho nhà đầu tư và doanh thu của công ty. Người Việt ta hay nói là bán 1 lời 1 (tức vốn chi phí = 1 đồng, bán 2 đồng, lời 1 đồng), thì khi đó ta hiểu ROS = 50%
Cách tính :
Tỷ số lợi nhuận trên doanh thu (ROS) ở 1 kỳ nhất định (tháng, quý, năm) được tính bằng cách lấy lợi nhuận sau thuế trong kỳ chia cho doanh thu trong kỳ đó. Đơn vị tính là %.
Cả lợi nhuận sau thuế và doanh thu đều có thể lấy từ báo cáo kết quả kinh doanh của công ty, ở báo cáo tài chính.
Ý nghĩa của chỉ số ROS:
Vì ROS thể hiện lợi nhuận/doanh thu, tức là chiếm bao nhiêu % so với doanh thu. Doanh thu là con số dương. Vậy nên:
+ Khi ROS > 0: Công ty kinh doanh có lãi, khi ROS càng lớn thì lãi càng lớn.
+ Khi ROS âm: Công ty đang bị lỗ.
Tuy nhiên ROS phụ thuộc vào đặc tính của từng ngành nghề, muốn đánh giá công ty thì nên đánh dựa trên mặt bằng trung bình ngành, nếu ROS > ROS trung bình ngành, công ty tốt hơn so với trung bình ngành, cũng như so sánh với giai đoạn phát triển của doanh nghiệp.
Nội dung
Cách đánh giá chỉ số ROS? Chỉ số ROS bao nhiêu là tốt?
Tỷ số ROS so với trung bình ngành
Mỗi ngành sẽ có chỉ sổ ROS trung bình ngành khác nhau, nên chỉ đánh giá ROS tốt hơn trung bình ngành thôi.
Đề xuất: ROS > 10%. => Công ty mạnh
Xu hướng của chỉ số ROS
Một doanh nghiệp muốn bền vững thì nên duy trì tỷ số ROS ổn định, hoặc gia tăng theo thời gian, sẽ rất tốt nếu 3-5 năm luôn ổn định hay chỉ số ROS gia tăng
Phụ thuộc vào chiến lược công ty.
Có những công ty ROS âm, tức là làm ăn thua lỗ, thường là xấu nhưng không lúc nào có nghĩa là xấu. Ví dụ Siêu thị Metro lỗ 12 năm liên tục nhưng vẫn bán với giá 900 triệu USD, hay Cocacola Việt Nam, Tiki, Grab Uber? Công ty có thể chuyển giá hoặc đó là chiến lược công ty?
Ví dụ: VNG đầu tư vào Tiki 384 tỷ, theo Vnexpress.net đưa tin lỗ 218 tỷ (năm 2017), nhưng đã có công ty nước ngoài vào mua tiếp cổ phần Tiki với giá cổ phần gấp 4 lần so với Tiki, nên tính giá đó VNG đã lời 300%. Grab, Uber cũng vậy thôi; sau 1 hồi chiến tranh khi giành phần thắng sẽ có được cả thiên hạ. Trong kinh doanh, bản chất duy nhất là lợi nhuận! Còn theo kinh tế nhất là: “Tối đa hóa giá trị của doanh nghiệp/ hay giá trị của cổ phiếu”.
Mục tiêu của doanh nghiệp
Gia tăng thị phần, niềm tin của khách hàng, marketing, mà tỷ số ROS sẽ biến động.
Doanh nghiệp theo chu kỳ hay đột biến
Khi doanh nghiệp đúng chu kỳ kinh doanh tốt, thì lợi nhuận tăng rất nhanh và khi hết chu kỳ thì lợi nhuận sẽ giảm rất mạnh. Do đó nên xem xét chỉ số ROS không chỉ 1 năm mà nên 3-7 năm.
Đôi khi doanh nghiệp có nhưng thu nhập thất thường, đột biến thì NĐT nên loại bỏ để tính đến phần lợi nhuận này để tính ROS
Mối quan hệ giữa ROS – ROA – ROE
ROA, ROS, ROE cũng đánh giá công ty hoạt động hiệu quả hay không. ROS là lợi nhuận / doanh thu tính dựa vào bản hoạt động kinh doanh, ROA, ROE thì lấy ở bảng cân đối kế toán. Các chỉ số này nên có mức độ tương đồng về mặt xu hướng với nhau.
Ngoài ra, tỷ số ROS và số vòng quay tài sản có xu hướng ngược nhau. Do đó, khi đánh giá tỷ số này, người phân tích tài chính thường tìm hiểu nó trong sự kết hợp với số vòng quay tài sản.
ROS = Lợi Nhuận sau thuế/ Doanh thu thuần
Vòng Quay tài sản = Doanh thu thuần/ Tổng tài sản
ROA = Lợi nhuận sau thuế/ Tổng Tài sản.
ROE = Lợi nhuận sau Thuế/ Vốn Chủ Sở Hữu
VD: Dùng ROS để định giá công ty NDN – tháng 07/2019
Tỷ lệ ROS chính là cơ sở để ước tính LNST có được sau khi trừ đi tất cả các loại chi phí từ 1.282 doanh thu ban đầu, và chính khoản LNST này sẽ là giá trị đóng góp vào VHCS ban đầu để chúng ta tính toán được giá trị VCSH tiềm năng mới. Nhìn lại chỉ số ROS trên BCTC của NDN từ năm 2016 tới nay (Xem Hình ), chúng ta thấy có một sự cái thiện mạnh mẽ từ quanh 20% lên đến tận hơn 50% trong năm 2018. Nhưng con số LNST đã bị tác động khá lớn bởi các nguồn doanh thu và chi phí tài chính từ hoạt động đầu tư cổ phiếu. Thế nên, các khoản mục liên quan tới hoạt động này nên được loại ra để chúng ta có thể tính được con số ROS chân thực hơn cho hoạt động BDS – Xây dựng nói chung, cái mà gọi là ROS Điều Chỉnh. ROS Điều Chỉnh (đường màu cam) rõ ràng đã biến động ổn định và phản ánh hoạt động chuyển nhượng BDS thực tế hơn, cụ thể giá trị trung bình từ năm 2016 tới nay quanh 21% và giao động từ 19 – 24%.
Từ biến động trong quá khứ của ROS Điều Chỉnh, chúng ta có được 3 viễn cảnh để ước tính giá trị VCSH mới (VCSH được định giá lại): Trường hợp xấu nhất (19%), trường hợp bình thường (21%) và trường hợp tốt nhất (24%) (Xem Hình). Với từng viễn cảnh như vậy, chúng ta ước tính được LNST cốt lõi có được từ tổng doanh thu 1.282 tỷ doanh thu ban đầu. Sau đó, cộng gộp LNST này vào VSCH cuối kỳ Quý 1/2019 để có được giá trị VCSH tiềm năng. Chia giá trị VCSH này cho số lượng CPLH gần 48 triệu cổ phiếu chúng ta sẽ có được con số ước tính định giá của cổ phiếu theo từng viễn cảnh. Sau cùng chúng ta đã có được vùng định giá của cổ phiếu NDN theo “nguồn thu tiềm năng mà khách hàng trả tiền trước” là: Từ 17,350 – 18,687 đồng / cổ phiếu, với giá trị định giá trung bình là 17,974 đồng / cổ phiếu.
