Ngày 2 tháng 2 – Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell đã có một thông điệp rõ ràng vào thứ Tư: “rất hài lòng” vì lạm phát đã bắt đầu chậm lại, ngân hàng trung ương sẽ không thể đảo ngược hoặc tuyên bố chiến thắng.
“Sẽ mất một thời gian” để giảm phát lan rộng khắp nền kinh tế, ông Powell cho biết trong một cuộc họp báo sau lần tăng lãi suất quý gần đây nhất của Fed. Ông ấy nói rằng ông ấy mong đợi một vài đợt tăng lãi suất nữa sẽ diễn ra, và “dựa trên quan điểm của chúng tôi, tôi không cho rằng chúng tôi sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay.”
Không rõ quan điểm nào sẽ đúng: Cả Fed và thị trường đều không có “thành tích” dự đoán tốt kể từ đợt tăng lãi suất của ngân hàng trung ương bắt đầu vào tháng 3 năm ngoái. Các thị trường đã nhiều lần phải nhanh chóng thay đổi quan điểm sau nhiều lần “đặt cược” thất bại, hy vọng ngày càng nhỏ khi ngân hàng trung ương tiến hành các biện pháp thắt chặt chính sách mạnh mẽ nhất trong 40 năm.
Về phần mình, các nhà hoạch định chính sách của Fed hàng quý đều liên tục đưa ra các ước tính của riêng họ về việc lãi suất sẽ đẩy lên cao như thế nào khi lạm phát tỏ ra mạnh và nghiêm trọng hơn dự đoán. Chưa một lần họ báo hiệu lãi suất sẽ bị cắt giảm trong năm nay. Cách giải quyết tình trạng hiện tại phần lớn phụ thuộc vào việc liệu lạm phát có giảm nhanh hơn dự kiến của ngân hàng trung ương hay thị trường lao động yếu đi hơn mức kỳ vọng.
Tim Duy, nhà kinh tế trưởng của Mỹ tại SGH Macro Advisors, cho biết: “Kết quả thực tế phụ thuộc vào dữ liệu và chúng ta sẽ không có dữ liệu để xác nhận hay phủ nhận… cho đến khi chúng ta đi hết nửa đầu năm nay”. Và chừng nào vẫn còn sự không chắc chắn đó, thì vai trò của Powell là cố gắng giữ cho thị trường tài chính không đặt cược quá nhiều vào việc cắt giảm lãi suất hoặc sẽ nới lỏng các điều kiện tài chính vì điều này có thể làm suy yếu tiến trình chống lại lạm phát mà Fed đã nỗ lực đạt được.
Ngay cả việc thừa nhận khả năng cắt giảm lãi suất vào cuối năm cũng có thể cản trở một số kế hoạch của FED (buộc Fed phải thắt chặt hơn nữa và khiến việc tránh suy thoái thậm chí còn khó khăn hơn). Do đó, những khẳng định lặp đi lặp lại của Powell về việc không cắt giảm lãi suất và thực sự cần phải đưa chúng xuống ít nhất trên 5% như các nhà hoạch định chính sách dự báo vào tháng 12.
“Chúng tôi đánh giá rằng chúng ta chưa đủ cơ sở cho việc hạ nhiệt chính sách, đó là lý do tại sao chúng tôi nói rằng chúng tôi cho rằng việc tăng lãi suất liên tục sẽ là phù hợp,” ông Powell nói. Nhưng cho đến nay, Megan Greene nhà kinh tế trưởng toàn cầu của Viện Kroll cho biết, “thị trường không mua những gì Fed đang rao bán.”
Lãi suất cho vay qua đêm chuẩn của ngân hàng trung ương hiện là 4,50% – 4,75%. Các nhà giao dịch tương lai lãi suất đang định giá thêm 25 điểm cơ bản nữa vào tháng 3 trước khi Fed tạm dừng để đánh giá việc tăng lãi suất từ mức gần bằng 0 một năm trước đang làm chậm nền kinh tế như thế nào.
Họ kỳ vọng việc cắt giảm lãi suất sẽ bắt đầu vào tháng 9 – một quan điểm mà Powell cho biết hôm thứ Tư – được thúc đẩy bởi kỳ vọng lạm phát giảm nhanh. Cắt giảm vào tháng 9 hoặc đợi đến năm sau, sẽ vẫn nằm trong “phạm vi lịch sử”. Kể từ những năm 1990, khoảng thời gian xen kẽ giữa tăng lãi suất và cắt giảm lãi suất đã thay đổi từ 18 tháng trong năm 1997-1998 đến 5 tháng trong năm 1995.
Dữ liệu lạm phát đang có xu hướng đi đúng hướng trong ba tháng qua. Theo thước đo ưa thích của Fed, lạm phát hiện đang ở mức 5,0% hàng năm, vẫn cao hơn gấp đôi mục tiêu 2% của ngân hàng trung ương, nhưng giảm từ mức cao 7% vào mùa hè năm ngoái.
Áp lực tiền lương cũng đang giảm bớt, điều này có thể cho phép Fed giảm lãi suất vào cuối năm nay khi cơ quan này cố gắng tạo ra một cuộc “hạ cánh mềm”, khi đó lạm phát giảm mà không gây tổn hại nghiêm trọng đến tăng trưởng kinh tế và việc làm.
Fed cũng cảnh giác với việc lạm phát quá dễ dãi và cắt giảm lãi suất quá sớm.
Powell và những người khác chỉ ra cuộc chiến lạm phát lớn cuối cùng mà Fed đã chiến đấu, vào cuối những năm 1970 và đầu những năm 1980, như một câu chuyện cảnh báo.
Vào những năm 1970, dưới sự giám sát của Chủ tịch Fed Burns, Fed đã liên tục tăng lãi suất và sau đó cắt giảm lãi suất để chống lại tỷ lệ thất nghiệp gia tăng, chỉ để giá cả bùng nổ trở lại và buộc phải tăng lãi suất nhiều hơn.
Người kế nhiệm của ông, Paul Volcker, cuối cùng đã tăng lãi suất lên gần 20% để dập tắt tình trạng lạm phát đã vượt quá tầm kiểm soát. Powell cho biết hôm thứ Tư rằng không thể mạo hiểm, “Chúng tôi không có động cơ và mong muốn thắt chặt quá mức, nhưng nếu chúng tôi cảm thấy như mình đã đi quá xa… nếu lạm phát giảm nhanh hơn chúng tôi mong đợi, thì chúng tôi có các công cụ để giải quyết vấn đề đó”, ông nói.
Các điều kiện tài chính bắt đầu nới lỏng sau cuộc họp chính sách của ngân hàng trung ương vào tháng 11 năm ngoái và trong khi Powell phần lớn gạt bỏ những lo ngại như vậy vào thứ Tư. Gregory Daco, nhà kinh tế trưởng tại EY Parthenon cho biết: “Việc nới lỏng các điều kiện tài chính chắc chắn không phải là điều mà Fed hướng tới và chúng tôi dự đoán một loạt các bài phát biểu của Fed trong những tuần tới sẽ nhằm mục đích định hướng lại thông điệp của Fed”.
(Theo Reuters)
