“Tiền không mua được hạnh phúc nhưng nếu thiếu tiền sẽ khó có thể hạnh phúc…”
Đây là một câu nói quen thuộc mà hầu như ai cũng từng nghe. Việc đồng tình hay phản đối quan điểm này phụ thuộc vào hoàn cảnh, trải nghiệm và góc nhìn của mỗi người. Tuy nhiên, có một thực tế khó phủ nhận: “Tiền bạc đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống.”
Đầu tư chứng khoán là một trong số ít lĩnh vực hợp pháp mà giá trị tài sản có thể biến động mạnh trong thời gian rất ngắn. Một nhà đầu tư có thể kiếm được số tiền bằng cả năm lao động chỉ trong vài ngày, nhưng cũng có thể mất đi khoản tương đương chỉ sau một phiên giao dịch, đặc biệt khi sử dụng đòn bẩy cao. Những biến động này không chỉ tác động đến tài sản mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý, cảm xúc và chất lượng cuộc sống của nhà đầu tư.
Những năm đầu bước vào thị trường chứng khoán, tôi thường bị cuốn theo những biến động của tài khoản. Khi có lãi, tôi hào hứng tận hưởng, tiêu xài thoải mái với suy nghĩ rằng tiền kiếm được dễ dàng thì sau này cũng sẽ kiếm được nhiều hơn. Nhưng khi thua lỗ, tôi lại tự trách mình là kẻ thất bại, vô dụng, cảm giác chán nản càng trở nên nặng nề mỗi khi cổ phiếu giảm giá.
Sau nhiều năm đầu tư, tôi nhận ra rằng những biến động hàng ngày của thị trường là điều không thể tránh khỏi, và kéo theo đó là sự thay đổi của NAV trong tài khoản. Việc vui mừng hay tuyệt vọng theo từng con sóng của thị trường không mang lại giá trị gì ngoài việc bào mòn tâm lý. Thay vì để cảm xúc chi phối, tôi học cách giữ cân bằng mỗi khi thị trường biến động mạnh.
Dĩ nhiên, khi còn là con người, ta khó tránh khỏi những cảm xúc hưng phấn khi cổ phiếu tăng giá hay thất vọng khi thị trường giảm sâu. Nhưng nếu muốn tồn tại lâu dài và đạt được thành công, điều quan trọng là phải biết cách kiểm soát tâm lý và giảm thiểu những tác động tiêu cực từ cảm xúc. Bởi ai cũng hiểu rằng, trong đầu tư, mất kiểm soát cảm xúc chính là con đường nhanh nhất dẫn đến thất bại.
Dưới đây là một số nguyên tắc giúp tôi duy trì sự ổn định trong giao dịch:
+ Giao dịch chỉ là một phần của cuộc sống: Kết quả của một giao dịch không phản ánh giá trị của bạn. Lãi hay lỗ chỉ là kết quả của một chiến lược tại một thời điểm nhất định.
+ Tư duy dài hạn quan trọng hơn từng giao dịch riêng lẻ: Một nhà đầu tư giỏi tập trung vào tổng thể hiệu suất trong dài hạn thay vì quá bận tâm đến từng lệnh mua bán.
+ Kiểm soát cảm xúc: Nếu để cảm xúc dẫn dắt, bạn dễ rơi vào vòng xoáy tiêu cực, ra quyết định thiếu kỷ luật. Điều quan trọng là duy trì sự kiên nhẫn và khách quan.
+ Phát triển tư duy của một nhà giao dịch chuyên nghiệp: Những nhà đầu tư thành công biết cách tách mình khỏi kết quả giao dịch ngắn hạn, coi đó như một quá trình rèn luyện và phát triển.
Thị trường chứng khoán luôn đầy thách thức, nhưng nếu bạn làm chủ được tâm lý, bạn sẽ có lợi thế hơn rất nhiều so với phần còn lại.
