Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) gồm 15 chương, 210 điều (so với dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6, bỏ 4 điều, bổ sung 11 điều, giữ nguyên 15 điều và chỉnh lý kỹ thuật các điều khác).
Nội dung
Bổ sung một số nhóm người có liên quan đến TCTD
Bổ sung Chương II về ngân hàng chính sách; chuyển Chương về xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu lên trước Chương về tổ chức lại, giải thể, phá sản. Đồng thời, Chương về kiểm soát đặc biệt, chuyển giao bắt buộc, phá sản TCTD được kiểm soát đặc biệt được tách ra thành 2 chương: (i) Xử lý trường hợp TCTD bị rút tiền hàng loạt (Chương XI); (ii) Vay, cho vay đặc biệt (Chương XII).
Trong số các nội dung đề xuất tiếp tục sửa đổi, bổ sung tại dự thảo Luật Các TCTD (sửa đổi), quy định về người có liên quan, quy định liên quan đến xử lý dữ liệu cá nhân và việc hợp nhất Giấp phép thành lập và hoạt động của tổ chức tín dụng đồng thời là những nội dung nổi bật, đáng chú ý.
Để đảm bảo an toàn trong hoạt động TCTD, minh bạch hóa việc sở hữu cổ phần của cổ đông và những người có liên quan của cổ đông đó, hạn chế tình trạng thao túng hoạt động của các TCTD, dự thảo Luật bổ sung một số nhóm người có liên quan bao gồm: (i) “công ty con của công ty con của TCTD; (ii) ông bà nội, ông bà ngoại, cháu nội, cháu ngoại, cô, dì, chú, cậu, bác ruột, cháu ruột, cô ruột, dì ruột, cậu ruột và ngược lại”; xác định rõ hơn đối tượng cá nhân được ủy quyền đại diện cho tổ chức, cá nhân là cá nhân được ủy quyền đại diện phần vốn góp cho tổ chức, cá nhân. Quy định nêu trên đã bảo đảm sự rõ ràng trong việc xác định người có liên quan tại dự thảo Luật.
Tuy nhiên, đối với Quỹ tín dụng nhân dân, đề xuất không áp dụng quy định tại điểm a, e khoản 32 Điều 4 Dự thảo Luật do trên thực tế quy mô dư nợ tín dụng của khách hàng là pháp nhân chiếm tỷ trọng nhỏ trong cơ cấu tổng dư nợ của quỹ.
Đồng thời, đối với người có liên quan là cá nhân của Quỹ tín dụng nhân dân tại điểm d khoản 32 Điều 4 giữ nguyên theo Luật hiện hành, chỉ bao gồm “Cá nhân với vợ, chồng, cha, mẹ, con, anh, chị, em của người này”.
Giảm bớt thủ tục liên quan đến cấp phép
Ngân hàng Nhà nước cho biết, về việc thực hiện đăng ký kinh doanh, đăng ký hoạt động tại Cơ quan đăng ký kinh doanh như quy định hiện hành tại Luật các TCTD về bản chất cũng là thực hiện thủ tục để Cơ quan đăng ký kinh doanh cập nhật thông tin, dữ liệu lên Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp cho mục đích quản lý.
Toàn bộ quy trình kiểm tra, xét duyệt điều kiện cấp, sửa đổi, bổ sung giấy phép đã được thực hiện bởi cơ quan quản lý là Ngân hàng Nhà nước.
Do đó, thủ tục đăng ký kinh doanh, đăng ký hoạt động tại Cơ quan đăng ký kinh doanh sau khi đã thực hiện thủ tục đề nghị cấp, sửa đổi, bổ sung giấy phép tại Ngân hàng Nhà nước là trùng lặp, làm gia tăng chi phí cho cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức tín dụng và toàn xã hội.
Vì vậy, quy định về việc hợp nhất Giấy phép thành lập và hoạt động của tổ chức tín dụng đồng thời là Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp tại dự thảo Luật là một bước đột phá trong giảm thiểu thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, phù hợp với chính sách chung của Chính phủ, giảm đáng kể thời gian, chi phí mà Cơ quan đăng ký kinh doanh và tổ chức tín dụng phải sử dụng nguồn lực vào việc thực hiện thủ tục đăng ký kinh doanh, đăng ký hoạt động, tạo môi trường đầu tư thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.
Tác động của Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) đối với hoạt động ngân hàng
Hạn chế tình trạng sở hữu chéo
Cổ đông sở hữu từ 1% vốn điều lệ trở lên của tổ chức tín dụng phải thực hiện cung cấp thông tin, tổ chức tín dụng phải công bố công khai thông tin của các cổ đông này để bảo đảm minh bạch.
Trước đó, theo quy định hiện hành, dù nắm giữ vốn tại doanh nghiệp hay ngân hàng, cổ đông sẽ chỉ phải công bố thông tin về các giao dịch, sở hữu, người liên quan khi nắm từ 5% vốn doanh nghiệp, ngân hàng trở lên (cổ đông lớn).
Cũng tại Luật Các Tổ chức tín dụng (sửa đổi), tỷ lệ sở hữu cổ phần với cổ đông cá nhân được đề nghị giữ nguyên như hiện hành, tức 5%. Giới hạn cho cổ đông là tổ chức (gồm cổ phần cổ đông đó sở hữu gián tiếp) giảm từ 15% xuống 10%; cổ đông và người có liên quan giảm từ 20% xuống 15%.
Đối với nhà đầu tư nước ngoài sẽ không áp dụng các quy định như trên mà sẽ theo phê duyệt của Chính phủ.
Để tránh xáo trộn, tác động tiêu cực tới hệ thống ngân hàng, Luật Các Tổ chức tín dụng (sửa đổi) lần này đưa ra điều khoản chuyển tiếp.
Cụ thể, từ 1/1/2025, cổ đông và người có liên quan vượt tỷ lệ sở hữu cổ phần quy định được tiếp tục duy trì cổ phần nhưng không được tăng thêm cổ phần cho đến khi tuân thủ quy định về tỷ lệ sở hữu cổ phần theo quy định của luật này, trừ trường hợp nhận cổ tức bằng cổ phiếu.
Như vậy, theo quy định mới, những tổ chức đang sở hữu hơn 10% cổ phần tại ngân hàng Việt Nam sẽ không phải giảm tỷ lệ sở hữu. Song các tổ chức này cũng sẽ không thể tăng thêm cổ phần cho đến khi tỷ lệ sở hữu xuống dưới 10%.
Tại báo cáo giải trình, tiếp thu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giữ quan điểm cần giảm tỷ lệ sở hữu cổ đông là tổ chức tại ngân hàng.
“Việc này sẽ giúp đa dạng cơ cấu cổ đông, tăng tính đại chúng và hạn chế chi phối, thâu tóm ngân hàng,” Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu.
Can thiệp sớm các ngân hàng yếu kém
Một trong những điểm mới của Luật Các Tổ chức tín dụng (sửa đổi) là bổ sung biện pháp hạn chế đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được can thiệp sớm.
Luật Các Tổ chức tín dụng quy định đối với tổ chức tín dụng có lỗ lũy kế lớn hơn 50% giá trị của vốn điều lệ, vốn được cấp và các quỹ dự trữ thì cho phép áp dụng biện pháp hỗ trợ về cơ chế (trích lập dự phòng rủi ro theo năng lực tài chính, thoái lãi dự thu theo lộ trình) và bổ sung 2 biện pháp áp dụng cho quỹ tín dụng nhân dân do nếu chỉ áp dụng biện pháp tự thân từ tổ chức tín dụng mà không có biện pháp hỗ trợ khác thì phương án khắc phục tổ chức tín dụng khó khả thi, không đem lại hiệu quả phục hồi tổ chức tín dụng.
Với các biện pháp can thiệp sớm, cho vay đặc biệt, bà Phạm Thị Hồng Yến, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho hay quy định tại luật được xây dựng trên cơ sở tính tự chịu trách nhiệm của các tổ chức, như tổ chức tín dụng phải xây dựng phương án khắc phục trong trường hợp ở diện bị can thiệp sớm… để rủi ro mỗi ngân hàng không ảnh hưởng tới an toàn hệ thống.
Luật cũng quy định các tổ chức tín dụng không được bán chéo sản phẩm bảo hiểm. Về vấn đề này Tiến sỹ Nguyễn Hữu Huân cho rằng vấn đề các nhân viên ngân hàng cố tình tư vấn sai lệch, ép khách hàng mua bảo hiểm vẫn chưa có chế tài xử phạt cụ thể. Ở đây luật chỉ mang tính định hướng, cần phải quy định trách nhiệm cụ thể hơn thì mới có thể đi vào đời sống và thực tế.
Ngoài ra, một điểm quan trọng không thể không nhắc tới là việc Luật Các Tổ chức tín dụng (sửa đổi) được thông qua giúp lấp được khoảng trống pháp lý, khắc phục được việc Nghị quyết 42 đã hết hiệu lực từ ngày 31/12/2023 gây ảnh hưởng lớn tới việc xử lý nợ xấu của các ngân hàng thương mại.
(Nguồn: tổng hợp Internet)
